Μοσέ Νταγιάν. Ο μεγαλύτερος εχθρός των Αράβων

ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΕ ΤΟΝ ΙΣΡΑΗΛΙΝΟ ΣΤΡΑΤΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΚΑΝΕ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟ

Ο Μοσέ Νταγιάν είναι ο Ισραηλινός στρατιωτικός ηγέτης με τη μεγαλύτερη φήμη και επιρροή.

Η ισχυρή χαρισματική μορφή του Νταγιάν, με το μαύρο κάλυπτρο στο ένα μάτι, αντιπροσωπεύει τους αγώνες του έθνους του Ισραήλ και τον στρατιωτικό στον οποίο το κράτος οφείλει την επιβίωσή του.


Υπηρετώντας αρχικά ως αντάρτης και στη συνέχεια ως διοικητής στο πεδίο της μάχης στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας του 1948, ο Νταγιάν ανεδείχθη σε αρχηγό του Γενικού Επιτελείου στον πόλεμο του 1956, και σε υπουργό Άμυνας στον πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967.

Παιδική ηλικία

Η ζωή του ήταν συνδεδεμένη με την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, από τη γέννηση του στις 20 Μαϊου 1915. 

Ο μελλοντικός ηγέτης ήταν το πρώτο παιδί που γεννήθηκε στην αγροτική κοοπερατίβα του Ντεγκάνια της Παλαιστίνης, κοντά στη θάλασσα της Γαλιλαίας, μιας περιοχής που, εκείνη την εποχή, ήταν επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. 

Στην παιδική του ηλικία, αντιμετώπισε τις σκληρές συνθήκες της αγροτικής ζωής που έγιναν ακόμα πιο δύσκολες από τις συγκρούσεις πρώτα με τους Τούρκους και μετά με τους Άραβες. 

Σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών, κατετάγη στην εβραϊκή εθνοφρουρά Χάγκανα για να υπερασπιστεί το χωριό του και εκπαιδεύτηκε στον ανταρτοπόλεμο.

Με εξαίρεση ένα ταξίδι έξι μηνών στο Λονδίνο το 1935, ο Νταγιάν πέρασε τα νεανικά του χρόνια, μέσα σε συνθήκες χρόνιων εχθροπραξιών. 

Το 1936, οι βρετανικές δυνάμεις κατοχής εξουσιοδότησαν το προσωπικό της Χάγκανα να υπηρετήσει σε συνεργασία με τα στρατεύματά τους, σε ρόλο ανιχνευτών και οδηγών. 

Ο Νταγιάν, που ήταν τότε λοχίας, υπηρέτησε με διάφορα βρετανικά συντάγματα. Αν και δεν ενθουσιάστηκε με την πειθαρχία και τον τρόπο διεξαγωγής αυτών των επιχειρήσεων, συμπλήρωσε με αυτόν τον τρόπο τη στρατιωτική του εκπαίδευση.

Επωφελήθηκε από τις γνώσεις που είχε αποκτήσει υπηρετώντας με τους Βρετανούς, όταν ανέλαβε τη διοίκηση μιας Κινητής Μονάδας της Φρουράς των Ισραηλινών Εποίκων το 1937. 

Οι στρατιωτικές τεχνικές που εφήρμοσε ως λοχίας ήταν ίδιες με αυτές που θα απέδιδαν καρπούς αργότερα, καθώς ανέβαινε στην ιεραρχία. 

Αντιπαθούσε τη ρουτίνα, και καθετί που δεν είχε άμεση σχέση με την προετοιμασία για τη μάχη. Έδινε έμφαση στην εκπαίδευση, στη σκοποβολή, στην εκμετάλλευση του εδάφους και στο επιθετικό πνεύμα.


Η φυλάκιση του Νταγιάν και ο τραυματισμός στο μάτι

Εκείνη την περίοδο, απέκτησε περισσότερες γνώσεις χάρη στη συνεργασία του με τον Βρετανό ειδικό στον ανορθόδοξο πόλεμο, Τσαρλς Ο. Γουινγκέιτ. 

Με την έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι Βρετανοί έπαψαν να υποστηρίζουν τη Χάγκανα και αργότερα έθεσαν την οργάνωση εκτός νόμου. 

Συνέλαβαν πολλούς από τους ηγέτες της, μαζί και τον Νταγιάν, ο οποίος καταδικάστηκε σε φυλάκιση πέντε ετών. 

Το 1941 όμως, οι Βρετανοί τον απελευθέρωσαν για να τους υποστηρίξει στον αγώνα τους εναντίον των Γερμανών και των δοσίλοσων Γάλλων του Βισί. 

Ο Νταγιάν διακρίθηκε σε πολλές μάχες και τελικά τραυματίστηκε σοβαρά τον Ιούνιο 1941, όταν μια σφαίρα κτύπησε τα κιάλια με τα οποία παρατηρούσε τον εχθρό. Τα θραύσματα κατέστρεψαν την κοιλότητα του αριστερού του ματιού. 

Αν και κάποιοι αντίπαλοί του τον κατηγόρησαν για θεατρινισμό, γιατί φορούσε το μαύρο κάλυπτρο πάνω από το μάτι του, γεγονός είναι ότι η ζημιά που είχε υποστεί το κόκκαλο και η κοιλότητα, ήταν τέτοια, ώστε δεν ήταν δυνατόν να στηριχθεί εκεί ένα γυάλινο μάτι.

Στο τέλος του πολέμου, η Χάγκανα είχε φθάσει να περιλαμβάνει τριάντα χιλιάδες άνδρες και άρχισε τη δράση με σκοπό την ανεξαρτησία του Ισραήλ. 

Όταν οι Βρετανοί αποχώρησαν από την περιοχή, οι εχθροπραξίες ανάμεσα στη Χάγκανα και στις γειτονικές αραβικές χώρες εντάθηκαν, αφού οι Άραβες είχαν ορκιστεί να ρίξουν στη θάλασσα τους Ισραηλίτες. 

Όταν ξέσπασε ο Πόλεμος της Ανεξαρτησίας του Ισραήλ, ήταν ταγματάρχης. Στις 18 Μαΐου 1948, ανέλαβε τη διοίκηση του τομέα της Κοιλάδας του Ιορδάνη και υπερασπίστηκε τη γενέτειρα του Ντεγκάνια απέναντι σε μια πολύ μεγαλύτερη συριακή δύναμη. 

Τα κατάφερε και μετά από αυτή την επιτυχία, ο Νταγιάν ανέλαβε τη διοίκηση του 89ου Τάγματος και ακολούθησε τους δικούς του ιδιόμορφους κανόνες, στρατολογώντας άνδρες και επιτάσσοντας οχήματα από άλλες μονάδες. 

Μέσα σε λίγες εβδομάδες, απέκτησε τη φήμη ενός γενναίου διοικητή με μεγάλη φαντασία, καθώς διενεργούσε επιδρομές σε πολύ ισχυρότερες οχυρές θέσεις αραβικών δυνάμεων. 

Τον Αύγουστο προβιβάστηκε σε αντισυνταγματάρχη και άρχισε να παίρνει μέρος σε διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου. Όταν έληξε ο πόλεμος το 1949, ο Νταγιάν είχε φθάσει στον βαθμό του υποστράτηγου και ήταν διοικητής της Διοίκησης του Νότου στην Μπεερσέμπα.


Ο Νταγιάν αλλάζει τον ισραηλινό στρατό

Στα μεταπολεμικά χρόνια, εργάστηκε για την οργάνωση μιας επαγγελματικής Αμυντικής Δύναμης στο Ισραήλ (ΑΔΙ). 

Το 1953 ανέλαβε την αρχηγία του Επιτελείου της ΑΔΙ και ο ισραηλινός στρατός άρχισε να διαμορφώνεται με βάση την προσωπικότητα του. Ο Νταγιάν επιβράβευσε την καλή απόδοση και αντικατέστησε πολλούς ανώτερους διοικητές με νέους και πιο επιθετικούς αξιωματικούς. 

Μείωσε τον αριθμό των δυνάμεων υποστήριξης και αύξησε αντίστοιχα τη δύναμη του πεζικού και των τεθωρακισμένων. 

Δημιούργησε επίσης μια επίλεκτη αερομεταφερόμενη δύναμη και παράλληλα απαίτησε από όλες τις μονάδες να ξεχωρίσουν τους δικούς τους επίλεκτους άνδρες. 

Στους διοικητές έδωσε τη γενική οδηγία να συνεχίζουν κάθε επιχείρηση που τους ανέθετε, μέχρι να υποστούν το λιγότερο 50% απώλειες.

Επίθεση εναντίον της Αιγύπτου

Το 1956 οι διεθνείς σχέσεις στη Μέση Ανατολή είχαν φθάσει σε μεγάλη ένταση και το Ισραήλ αναγκάστηκε να δοκιμάσει την αξία του στρατού του. 

Χωρίς να περιμένει την επίσημη κήρυξη του πολέμου, ο Νταγιάν έστειλε τους αλεξιπτωτιστές του να εξασφαλίσουν τα ορεινά περάσματα και εξαπέλυσε μια κεραυνοβόλα επίθεση εναντίον της Αιγύπτου με το μηχανοκίνητο πεζικό του και τα άρματα μάχης. 

Προσπέρασε τα οχυρά σημεία και απέφυγε να δώσει χρονοβόρες μάχες αμφίβολης αξίας. 

Νίκησε τον καλύτερα εξοπλισμένο και μεγαλύτερο αριθμητικά στρατό των Αιγύπτιων σε οκτώ μέρες και έγινε θρύλος. 

Ο στρατηγός με το μαύρο κάλυπτρο στο μάτι, καθιερώθηκε ως το σύμβολο της εβραϊκής μαχητικής ικανότητας.

Ο Νταγιάν στην πολιτική

Ο Νταγιάν άφησε τον στρατό το 1958 για να ασχοληθεί με την πολιτική, αλλά το 1967, λίγο πριν από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών, η κυβέρνηση του Ισραήλ τον ανακάλεσε στην ενεργό υπηρεσία τοποθετώντας τον στη θέση του Υπουργού Άμυνας. 

Ήταν απαραίτητο το κύρος και η επιρροή του στην κοινωνία και στο στρατιωτικό σώμα. Αν και οι υφιστάμενοι του είχαν ήδη καταρτίσει σχεδόν το σύνολο του σχεδίου μάχης, ο Νταγιάν εκτέλεσε την επίθεση που περιλάμβανε αιφνιδιαστική αεροπορική επιδρομή, η οποία κατέστρεψε σχεδόν το σύνολο της αιγυπτιακής αεροπορίας στο έδαφος, στις 5 Ιουνίου.

Μετά απ' αυτό οι εβραϊκές δυνάμεις πολεμούσαν χωρίς το άγχος των αεροπορικών επιθέσεων, ενώ η ισραηλινή αεροπορία αλώνιζε ανενόχλητη, βοηθώντας καθοριστικά τις χερσαίες δυνάμεις. 

Οι δυνάμεις του Νταγιάν δεν νίκησαν απλώς τις αιγυπτιακές δυνάμεις εδάφους σε λιγότερο από μια εβδομάδα, κατέλαβαν επίσης τα στρατηγικής σημασίας υψώματα του Γκολάν από τη Συρία. 

Η φήμη του ανέβηκε στα ύψη μετά τον Πόλεμο των Έξι ημερών, επηρεάστηκε όμως σε κάποιον βαθμό αρνητικά από τις αρχικές ήττες και την επίθεση της Αιγύπτου που προκάλεσε απώλειες χωρίς προηγούμενο στον στρατό του Ισραήλ. 

Αν και ανασυγκρότησε τις δυνάμεις του και τις οδήγησε τελικά στη νίκη, δέχθηκε κριτική, καθώς υπήρχαν οι εσωτερικές αντιπαλότητες και οι πολιτικές συγκρούσεις. 

Μετά το τέλος του πολέμου υποχρεώθηκε σε παραίτηση από τη θέση του Υπουργού Άμυνας. 

Επέστρεψε στην πολιτική και υπηρέτησε σε διάφορες θέσεις, ως τον θάνατό του στο Τελ Αβίβ, στις 16 Οκτωβρίου 1981, σε ηλικία 66 ετών.