Phestos: Σχολική ηγεσία και δικαιώματα του παιδιού

Του Δημήτρη Καλογιάννη *

Η σύγχρονη εκπαίδευση πρέπει να υιοθετεί παράλληλα με τους μέχρι σήμερα μαθητοκεντρικούς προσανατολισμούς της, παιδοκεντρικές στοχοθεσίες, που μετατοπίζουν τις πρακτικές από τη μονόπλευρη στόχευση στη μάθηση προς την ευρύτερη προοπτική του συμφέροντος, της ευημερίας, της προστασίας και του σεβασμού για τις απόψεις των μαθητών.

Οι τέσσερις βασικές αρχές της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (καθολικότητα, συμφέρον, ανάπτυξη και σεβασμός της «φωνής» των παιδιών) αποτελούν πλέον ή πρέπει να αποτελούν αρχές της διοικητικής πρακτικής των διευθυντών σχολικών μονάδων.

Κατά συνέπεια, οι διευθυντές σχολικών μονάδων καλούνται να γίνουν σχολικοί ηγέτες-υπηρέτες του συμφέροντος των μαθητών, που ακτιβιστικά προασπίζουν τα δικαιώματα των τελευταίων για ποιοτική εκπαίδευση, δίκαια εκπαιδευτικά αποτελέσματα, συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων και ευημερία για το κάθε παιδί ξεχωριστά.

Ευημερία του παιδιού σημαίνει ότι ο κάθε σχολικός ηγέτης θα πρέπει να προσαρμόζει το αναλυτικό πρόγραμμα (σκοπούς-στόχους, διδακτέα ύλη, μεθοδολογία και αξιολόγηση) στις ανάγκες του κάθε μαθητή.

Απώτερος σκοπός του σχολικού ηγέτη είναι να γίνει δρων και παράγων κοινωνικής αλλαγής.

Για να γίνει ο διευθυντής σχολικής μονάδας βασικός δρων κοινωνικής αλλαγής, θα πρέπει να υποβάλλεται σε βιωματικές μορφές αρχικής κατάρτισης και συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης, που θα δίνουν έμφαση σε μία ηγεσία προσανατολισμένη στη διασφάλιση του βέλτιστου συμφέροντος του μαθητή.

Αυτό σημαίνει ότι η αρχική κατάρτιση και η συνεχής επιμόρφωση των διευθυντών θα πρέπει να περιλαμβάνει σχετικές προσαρμογές ως προς το περιεχόμενο και τις διδακτικές μεθοδολογίες της.

Ήδη, στην Αγγλία κυρίως, στην Αμερική αλλά και σε άλλες χώρες έχουν αρχίσει να εντάσσονται τα δικαιώματα του παιδιού στην επαγγελματική ανάπτυξη και την πράξη της σχολικής ηγεσίας, γιατί πολύ απλά έχει διαπιστωθεί ότι αυτό συνεπάγεται βελτίωση των επιδόσεων των μαθητών και αυξημένα μαθητικά επιτεύγματα.

Στην Ελλάδα, που οι αξιολογήσεις του PISA την κατατάσσουν πολύ κάτω του μέσου όρου στις επιδόσεις των μαθητών και που ως κοινωνία έχει ήδη γίνει πολυπολιτισμική, είναι αναγκαιότητα να αρχίσουν να γίνονται περισσότερο σεβαστά τα δικαιώματα του παιδιού.

Μία καλή αρχή σε αυτήν την κατεύθυνση, θα ήταν η ένταξη του περιεχομένου των δικαιωμάτων του παιδιού στο πρόγραμμα σπουδών ενός προγράμματος επιμόρφωσης υποψηφίων και εν ενεργεία Διευθυντών ή ακόμα και στο πρόγραμμα ενός υποχρεωτικού Πιστοποιητικού Διοικητικής Επάρκειας, για όλους όσοι επιθυμούν να γίνουν διευθυντές σχολικών μονάδων.