 |
Βρισκόμαστε στα 1944 στην Κρήτη.
Μερικούς μήνες πριν το τέλος του δεύτερου Μεγάλου πολέμου.
Τονίζουμε αυτό το χρονικό διάστημα, αφού είναι δεδομένο ότι διαφαινόταν πλέον να έχει κριθεί η εξέλιξη του πολέμου, αν όχι στον κατεχόμενο απλό λαό, τουλάχιστον σίγουρα στα συμμαχικά επιτελεία!
Μια απλοϊκή χωριάτικη παροιμία αναφέρει ότι, όταν ξεψυχά το θεριό γίνεται πιο επικίνδυνο!
Εκείνη λοιπόν την εποχή αποφασίζεται μια ακόμα από τις πολλές ειδικές συμμαχικές επιχειρήσεις στην κατεχόμενη Κρήτη.
Η βρετανική διεύθυνση ειδικών επιχειρήσεων (SOE) αποφασίζει (πριν το Φεβρουάριο του 1944) την απαγωγή του διοικητή της 22ας αερομεταφερόμενης γερμανικής Μεραρχίας (με έδρα τις Αρχάνες), του επονομαζόμενου και «χασάπη της Κρήτης» για την σκληρότητα του και τα εγκλήματα πολέμου, του γερμανού στρατηγού Friedrich-Willhelm Muller.
Οι Επιχειρήσεις Ειδικών Αποστολών [Special Operations Executive (SOE)], αποτελούσαν βρετανική ειδική μυστική παραστρατιωτική υπηρεσία που έδρασε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με κύριους ρόλους σε κατασκοπεία, αναγνώριση εχθρικών θέσεων, καταδρομές και δολιοφθορές.
Η Υπηρεσία αυτή ιδρύθηκε και άρχισε να λειτουργεί τον Ιούλιο του 1940, κατόπιν εισήγησης του τότε πρωθυπουργού Τσώρτσιλ, μετά από συγχώνευση τριών υφισταμένων βρετανικών υπηρεσιών:
1. Του τμήματος προπαγάνδας (του υπουργείου Εξωτερικών),
2. Ενός τμήματος της Μυστικής Υπηρεσίας Πληροφοριών και
3. Της υπηρεσίας ανταρτοπολέμου.
Έλαβε πολύ γρήγορα τη μορφή αυτόνομου οργανισμού, τελούσε υπό την εποπτεία του υπουργείου Πολέμου μέχρι που τελικά διαλύθηκε στα μέσα Ιανουαρίου του 1946.
Πρώτος διευθυντής της ήταν ο Τσαρλς Χάμπρο, τον οποίο διαδέχθηκε το 1943 ο υποστράτηγος Κόλιν Μακβί Γκάμπινς, βετεράνος των καταδρομών και των μυστικών αποστολών.
Ένα χρόνο πριν διαλυθεί, το προσωπικό της αριθμούσε περίπου 13.000 μέλη, που αποκαλούνταν και «μυστικός στρατός του Τσώρτσιλ».
Το αρχικό λοιπόν σχέδιο της τολμηρής αυτής αποστολής, ήταν να απαγάγουν τον διαβόητο για την σκληρότητα του και τα εγκλήματα πολέμου, διοικητή της 22ας αερομεταφερόμενης Μεραρχίας πεζικού, που είχε τοποθετηθεί στην Κρήτη από τον Αύγουστο του 1942.
Η 22α μεραρχία μεταφέρθηκε από το ανατολικό μέτωπο με σκοπό τον έλεγχο της κατοχής του νησιού και δεν είχε καμία συμμετοχή στη «Μάχη της Κρήτης».
Στην πραγματικότητα, ο Friedrich-Wilhelm Müller, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως αξιωματικός στρατιωτικός, αφού επρόκειτο περί ενός σκληρού φονιά, ο οποίος αναλάμβανε και έφερνε εις πέρας εγκλήματα πολέμου.
Η τοποθέτησή του στην Κρήτη μπορεί να θεωρηθεί και ως αποτέλεσμα του κρυφού μίσους της ηγεσίας των ΝΑΖΙ, για την σύσσωμη ηρωική αντίσταση των κρητών εναντίον τους, αλλά και των δραματικών απωλειών που είχαν υποστεί κατά τη Μάχη της Κρήτης.
Έτσι το 1943, προβαίνει σε σειρά ολοκαυτωμάτων εναντίον αμάχων στις περιοχές της Βιάννου και της δυτικής Ιεράπετρας, με εκτέλεση εκατοντάδων πολιτών.
Τον χρησιμοποιούν για να εκκαθαρίσει τα Δωδεκάνησα από αντιδράσεις μετά την συνθηκολόγιση των Ιταλών. Τον Οκτώβριο του 1943, με διαταγές του εκτελούνται εν ψυχρώ Ιταλοί αιχμαλώτοι.
Αργότερα, το 1944, με δικές του οδηγίες εκτελούνται άμαχοι και καταστρέφονται τα Ανώγεια, τα χωριά του Ψηλορείτη και του Αμαρίου, ενώ εκτελεί αμάχους στη Δαμάστα με τη δικαιολογία του σαμποτάζ.
 |
| Σκληρός ναζί και καλά δικτυωμένος ο Friedrich-Wilhelm Müller στ' αριστερά του Χίτλερ στις 25 Ιουλ 1942, σ΄ένα από τα στρατηγεία του Χίτλερ. Φέρει το βαθμό του συνταγματάρχη και είναι λίγο πριν προαχθεί και αναλάβει τη διοίκηση της 22ας Μεραρχίας στην Κρήτη. (ww2db.com) |
 |
| Ο Μύλερ (πρώτος αριστερά) μετά το τέλος του πολέμου στο ελληνικό δικαστήριοπου τον καταδίκασε σε θάνατο και εκτελέσθηκετο 1947 στις 20 Μαίου. (Είχε συλληφθεί νωρίτερα από το ρωσικό στρατό, ο οποίος τον παρέδωσε στην Ελλάδα) Στα αριστερά του είναι ο Μπρούνο Μπρόγιερ μαζί με τον οποίον διέπραξαν τα εγκλήματα μετά την απαγωγή του Κράιπε. Εκτελέστηκαν μαζί την ίδια ημερομηνία, ανήμερα της επετείου της Μάχης της Κρήτης. |
Ο Μύλερ, έπρεπε να απαχθεί, να μεταφερθεί σε συμμαχικό έδαφος και να πληρώσει για τα αιμοσταγή εγκλήματα και τις θηριωδίες του σε βάρος του αδάμαστου κρητικού λαού .
Αυτός ο ΝΑΖΙ συμπεριφέρθηκε τόσο σκληρά και απάνθρωπα στον ντόπιο πληθυσμό που δίκαια χαρακτηρίστηκε ισάξιος του διαβολικού στελέχους των SS Ράινχαρντ Χάιντριχ, του επονομαζόμενου και «σφαγέα της Πράγας».
Μέχρις εδώ φαινόταν να υπάρχει λόγος και αιτία για την υλοποίηση της ειδικής αυτής συμμαχικής αποστολής.
Η ενέργεια αυτή εκτός του ότι ήταν επικίνδυνη στην εκτέλεσή της, ήταν δεδομένο ότι θα προκαλούσε και τη μεγάλη αντίδραση των κατοχικών δυνάμεων με εκτελέσεις αμάχων και ολοκαυτώματα!
Το ίδιο άλλωστε είχε γίνει και τον Μάιο του 1942 στην Πράγα, μετά την εκτέλεση του Χάιντριχ από μια ομάδα Τσέχων ανταρτών, εκπαιδευμένων από Βρετανούς. Οι γερμανοί εκθεμελίωσαν δυο κωμοπόλεις (Λίντιτσε και Λεζάκι) κοντά στην περιοχή του θανάσιμου τραυματισμού του και κατέσφαξαν στην κυριολεξία όλους τους κατοίκους.
Πίσω στο νησί τώρα, υπήρχε το ενεργό κίνημα αντίστασης, το οποίο ήταν οργανωμένο και υποστηριζόταν από τους Βρετανούς.
Οι Βρετανοί λοιπόν με τους ντόπιους αντάρτες αποφάσισαν να προχωρήσουν στο σχέδιο της απαγωγής του «χασάπη της Κρήτης», δίδοντας έτσι και ένα χτύπημα στους γερμανούς κατακτητές στο νησί.
Οι αξιωματικοί της SOE, ταγματάρχης Πάτρικ Λη Φέρμορ και λοχαγός Γουίλιαμ Μος, ήταν οι υπεύθυνοι για την υλοποίηση αυτής της επιχείρησης. Ενώ ντόπιοι άμεσοι συνεργάτες τους - σύνδεσμοι, ήταν οι Γεώργιος Τυράκης και ο Εμμανουήλ Πετράκης (ο ερευνητής του warhistoryonline τους αναφέρει ως μέλη των SOE και πιο συγκεκριμένα ως πράκτορες τους στο νησί).
Η επιχείρηση ξεκίνησε στις 4 Φεβρουαρίου 1944, όταν μια ομάδα τεσσάρων βρετανών απογειώθηκε με αεροπλάνο από κάποιο αεροδρόμιο της Αιγύπτου, με σκοπό να ριφθούν με αλεξίπτωτο σε συγκεκριμένη περιοχή στα ορεινά της Κρήτης.
Όταν έφτασαν πάνω από την περιοχή ρίψης, λόγω των κακών καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν, μόνο ο ταγματάρχης Λή Φέρμορ κατάφερε να πέσει επιτυχώς. Φτάνοντας στο έδαφος περισυνελέγη από μέλη της αντίστασης, τα οποία τον έφεραν σε επαφή με έναν άλλο πράκτορα των SOE, που είχε καθήκοντα στρατιωτικού συμβούλου στους αντάρτες, με το όνομα Sandy Rendel.
Τα άλλα τρία μέλη της ομάδας επέστρεψαν πίσω στην Αίγυπτο για να προετοιμαστούν για την επόμενη προσπάθεια ρίψης στο νησί.
Μετά από άλλες τρεις αποτυχημένες προσπάθειες ρίψης με αλεξίπτωτο, έφτασαν τελικά στην Κρήτη με βενζινάκατο, δυο μήνες αργότερα το Μάρτιο του 1944.
Στο μεσοδιάστημα όμως αυτό, ο Στρατηγός Μίλερ που ήταν ο στόχος τους, α ν τ ι κ α τ α σ τ ά θ η κ ε !
Τοποθετήθηκε στη διοίκηση Δωδεκανήσου, ενώ ως διοικητής της 22ας Μεραρχίας, τοποθετήθηκε ο «άχρωμος» και χωρίς κανένα ενδιαφέρον από πλευράς εγκληματικών ενεργειών, ο 49χρονος στρατηγός Heinrich Kreipe.
(On 15 Feb (or 1 March) 1944, Kreipe was appointed Commander of the 22nd Air Landing Infantry Division, operating on Crete, replacing General Friedrich-Wilhelm Müller [wikipedia.org])
Ο Κράιπε είχε μόλις έρθει από το ρωσικό μέτωπο, το οποίο σημειωτέον ήδη κατέρρεε από το καλοκαίρι του 1943, αφού είχε απορροφηθεί η επιθετική ισχύ των γερμανικών δυνάμεων και είχαν αρχίσει ευρείες σοβιετικές αντεπιθέσεις.
Φέρεται μάλιστα ως χαρακτήρας να ήταν το αντίθετο του Μύλερ, αφού από τις πρώτες κιόλας μέρες κατάφερε για διάφορους λόγους να γίνει αντιπαθής στους γερμανούς υφισταμένους του.
Αναφέρεται χαρακτηριστικά σαν γεγονός ότι όταν οι γερμανοί πληροφορήθηκαν την απαγωγή του, ένας αξιωματικός του επιτελείου είπε την εξής φράση: «λοιπόν κύριοι η είδηση αξίζει ένα γύρο με σαμπάνια»!
Και εδώ υπεισέρχεται το αξιοπερίεργο της ιστορίας και η κριτική . . .
Παρά λοιπόν την αντικατάσταση του αρχικού, κύριου και με σοβαρή αιτία στόχου, οι υπεύθυνοι αξιωματικοί της επιχείρησης αποφασίζουν να συνεχίσουν την αποστολή με στόχο τον "άσχετο" Κράιπε!
(Για τον οποίον όπου και να ψάξει κανείς δεν θα βρει κάποιο ιδιαίτερο βιογραφικό!!! και με τα λίγα στοιχεία που υπάρχουν, ένας ερευνητής μπορεί και να υποψιαστεί την πιθανότητα να μην ήταν ούτε καν ΝΑΖΙ !)
Διόλου δε απίθανο, η συγκεκριμένη αντικατάσταση να ήταν εσκεμμένη και προληπτική από πλευράς γερμανικής διοίκησης, για να προστατεύσει τον ευνοούμενο της ΝΑΖΙ αξιωματικό, τον Μίλερ. Με δεδομένο ότι οι πληροφορίες την περίοδο αυτή "έδιναν κ έπαιρναν", σίγουρα η δραστηριότητα της ομάδας απαγωγής όλο αυτό το χρονικό διάστημα δεν θα πέρασε απαρατήρητη από τυχόν καταδότες και τη γερμανική αντικατασκοπία!
Έτσι μπορεί και να εξηγηθεί η τοποθέτησή του στην «ήσυχη» Δωδεκάνησο.
Ο στρατηγός Κράιπε διέμενε στην ιστορική βίλα Αριάδνη στην περιοχή της Κνωσού, πέντε περίπου χιλιόμετρα από το Ηράκλειο. Το υπέροχο αυτό αρχοντικό κτίστηκε το 1906 από τον Έβανς, κατά τις εργασίες ανασκαφών του στον αρχαιολογικό χώρο και αποτελούσε την κατοικία του διοικητή της γερμανικής Μεραρχίας κατά την κατοχή.
Δραματικές λεπτομέρειες για την πράγματι άψογη προετοιμασία και εκτέλεση της επιχείρησης αλλά και για το κουράγιο και την γενναιότητα των συμμετεχόντων υπάρχουν σε δεκάδες σάιτ και βιβλία και δεν τα αμφισβητούμε στο ελάχιστο.
Η ομάδα απαγωγής, μαζί με τον Κράιπε, κατάφερε να διαφύγει μετά από άγριο κυνηγητό των δυνάμεων κατοχής και να μεταφερθεί με ασφάλεια στο λιμάνι της Μέρσα Ματρούχ, στην Αίγυπτο, τα ξημερώματα της 14ης Μαίου 1944.
Δραματικές όμως ήταν και οι στιγμές όλο αυτό το διάστημα, όταν οι γερμανοί επανέφεραν εσπευσμένα τον Μύλερ, τον «Χασάπη της Κρήτης», ως διοικητή πλέον του φρουρίου Κρήτης, με τις οδηγίες του οποίου προέβησαν στις γνωστές θηριωδίες εναντίον αμάχων και χωριών απ' όπου πέρασε η ομάδα απαγωγής.
Επίσης, διαταράχθηκε η όποια μέχρι τότε "ισορροπία" στη συμπεριφορά των κατακτητών προς τους υπόδουλους κατοίκους του νησιού.
Εδώ λοιπόν η διαφορετική "οπτική γωνία" του άρθρου, αφορά στη στρατηγική ανάλυση του εγχειρήματος και κυρίως στην αναλογία του κόστους σε σχέση με το αποτέλεσμα.
Στην καθομιλουμένη ιατρική αναφέρεται το κατανοητό παράδειγμα ότι, δεν είναι σωστό να χρησιμοποιείς "μπαζούκα" για να χτυπήσεις κουνούπι.
Σε σχετικά ιστορικά άρθρα αναφέρεται ότι, λίγο αργότερα, το καλοκαίρι του 1944 (περίοδο που ουσιαστικά είχε ήδη κριθεί ο πόλεμος) δυο αντάρτες (Αθανασάκης και Ακουμιανάκης) «παγώνουν» όταν ακούν το τότε 23χρονο παλικαράκι, τον εγγλέζο Γουίλιαμ Μός, (που η αλήθεια είναι ότι "έβραζε" το αίμα του και "το λεγε" η καρδιά του), να τους ανακοινώνει μυστικά την πρόθεσή του να χτυπήσουν το γερμανικό επιτελείο στις Αρχάνες !
Ένα επιτελείο μετόπισθεν χωρίς σοβαρό έργο στην εξέλιξη των επιχειρήσεων και του πολέμου. Η κύρια αποστολή του την περίοδο αυτή ήταν ο έλεγχος της ήδη κατεχόμενης Κρήτης, ενώ παλιότερα είχε μια μικρής σημασίας συμβολή στην υποστήριξη και στη διοικητική μέριμνα των δυνάμεων του Ρόμελ στη βόρεια Αφρική, που κι εκεί πια όμως ο αγώνας είχε κριθεί.
Ένα δευτερεύον επιτελείο, που δεν ήταν τόσο σημαντικό στη λειτουργία του και που μπορούσε να αντικατασταθεί ολόκληρο μέσα σε λίγες μέρες (πιθανότατα όσος χρόνος χρειαζόταν να μεταφερθούν μερικοί αξιωματικοί από την Αθήνα) χωρίς καμία δυσλειτουργία στο έργο των μονάδων του.
Στη φωτογραφία ο (σερ) Πάτρικ Λη Φέρμορ τσουγκρίζει το ποτήρι του με τον Χάινριχ Κράιπε στην Αθήνα του 1972, όπου συναντήθηκαν για τις ανάγκες τηλεοπτικής εκπομπής.
- Στο Γερακάρι γίνεται εκτέλεση 42 ανδρών.
- Στο Καρδάκι εκτελούν 20, στις Βρύσες Αμαρίου 30, στο Άνω Μέρος 38 . . . .
Η συντακτική ομάδα phestos
Ο Κράιπε είχε μόλις έρθει από το ρωσικό μέτωπο, το οποίο σημειωτέον ήδη κατέρρεε από το καλοκαίρι του 1943, αφού είχε απορροφηθεί η επιθετική ισχύ των γερμανικών δυνάμεων και είχαν αρχίσει ευρείες σοβιετικές αντεπιθέσεις.
Φέρεται μάλιστα ως χαρακτήρας να ήταν το αντίθετο του Μύλερ, αφού από τις πρώτες κιόλας μέρες κατάφερε για διάφορους λόγους να γίνει αντιπαθής στους γερμανούς υφισταμένους του.
Αναφέρεται χαρακτηριστικά σαν γεγονός ότι όταν οι γερμανοί πληροφορήθηκαν την απαγωγή του, ένας αξιωματικός του επιτελείου είπε την εξής φράση: «λοιπόν κύριοι η είδηση αξίζει ένα γύρο με σαμπάνια»!
Και εδώ υπεισέρχεται το αξιοπερίεργο της ιστορίας και η κριτική . . .
Παρά λοιπόν την αντικατάσταση του αρχικού, κύριου και με σοβαρή αιτία στόχου, οι υπεύθυνοι αξιωματικοί της επιχείρησης αποφασίζουν να συνεχίσουν την αποστολή με στόχο τον "άσχετο" Κράιπε!
(Για τον οποίον όπου και να ψάξει κανείς δεν θα βρει κάποιο ιδιαίτερο βιογραφικό!!! και με τα λίγα στοιχεία που υπάρχουν, ένας ερευνητής μπορεί και να υποψιαστεί την πιθανότητα να μην ήταν ούτε καν ΝΑΖΙ !)
Διόλου δε απίθανο, η συγκεκριμένη αντικατάσταση να ήταν εσκεμμένη και προληπτική από πλευράς γερμανικής διοίκησης, για να προστατεύσει τον ευνοούμενο της ΝΑΖΙ αξιωματικό, τον Μίλερ. Με δεδομένο ότι οι πληροφορίες την περίοδο αυτή "έδιναν κ έπαιρναν", σίγουρα η δραστηριότητα της ομάδας απαγωγής όλο αυτό το χρονικό διάστημα δεν θα πέρασε απαρατήρητη από τυχόν καταδότες και τη γερμανική αντικατασκοπία!
Έτσι μπορεί και να εξηγηθεί η τοποθέτησή του στην «ήσυχη» Δωδεκάνησο.
Ο στρατηγός Κράιπε διέμενε στην ιστορική βίλα Αριάδνη στην περιοχή της Κνωσού, πέντε περίπου χιλιόμετρα από το Ηράκλειο. Το υπέροχο αυτό αρχοντικό κτίστηκε το 1906 από τον Έβανς, κατά τις εργασίες ανασκαφών του στον αρχαιολογικό χώρο και αποτελούσε την κατοικία του διοικητή της γερμανικής Μεραρχίας κατά την κατοχή.
 |
| Η βίλα Αριάδνη όπως είναι σήμερα |
Δραματικές λεπτομέρειες για την πράγματι άψογη προετοιμασία και εκτέλεση της επιχείρησης αλλά και για το κουράγιο και την γενναιότητα των συμμετεχόντων υπάρχουν σε δεκάδες σάιτ και βιβλία και δεν τα αμφισβητούμε στο ελάχιστο.
Η ομάδα απαγωγής, μαζί με τον Κράιπε, κατάφερε να διαφύγει μετά από άγριο κυνηγητό των δυνάμεων κατοχής και να μεταφερθεί με ασφάλεια στο λιμάνι της Μέρσα Ματρούχ, στην Αίγυπτο, τα ξημερώματα της 14ης Μαίου 1944.
Δραματικές όμως ήταν και οι στιγμές όλο αυτό το διάστημα, όταν οι γερμανοί επανέφεραν εσπευσμένα τον Μύλερ, τον «Χασάπη της Κρήτης», ως διοικητή πλέον του φρουρίου Κρήτης, με τις οδηγίες του οποίου προέβησαν στις γνωστές θηριωδίες εναντίον αμάχων και χωριών απ' όπου πέρασε η ομάδα απαγωγής.
Οι καπνοί από τις φλόγες που κατάκαιαν τα χωριά Λοχριά, Καμάρες, Μαργαρικάρι, Βορίζια και την περιοχή του Αμαρίου, έπνιγαν τον Ψηλορείτη και τη Μεσαρά για μέρες. Τα δράματα των εκτελέσεων αμάχων απερίγραπτα και ατελείωτα.
Επίσης, διαταράχθηκε η όποια μέχρι τότε "ισορροπία" στη συμπεριφορά των κατακτητών προς τους υπόδουλους κατοίκους του νησιού.
Με λίγα λόγια, υπήρχε πλέον διάχυτη η αναστάτωση και η αγωνία του απλού λαού, σε κάθε παρουσία γερμανών για συγκεντρώσεις αμάχων, εάν θα ήταν για καταναγκαστική εργασία ή για αντίποινα και εκτελέσεις για την απαγωγή !
Εδώ λοιπόν η διαφορετική "οπτική γωνία" του άρθρου, αφορά στη στρατηγική ανάλυση του εγχειρήματος και κυρίως στην αναλογία του κόστους σε σχέση με το αποτέλεσμα.
Στην καθομιλουμένη ιατρική αναφέρεται το κατανοητό παράδειγμα ότι, δεν είναι σωστό να χρησιμοποιείς "μπαζούκα" για να χτυπήσεις κουνούπι.
Το λένε οι γιατροί όταν θέλουν να καταστήσουν κατανοητή την αναλογία της δύναμης του φαρμάκου εναντίον του μικροβίου.
Το ίδιο ακριβώς αναλογικά, συμβαίνει και στις στρατιωτικές επιχειρήσεις και στις συνέπειες τους σε παράπλευρες απώλειες, κυρίως στον άμαχο πληθυσμό.
Με άλλα λόγια, δε δικαιούσαι ηθικά να διακινδυνεύεις τις ζωές αμάχων για μηδαμινό ή ανύπαρκτο κέρδος.
Το ίδιο ακριβώς αναλογικά, συμβαίνει και στις στρατιωτικές επιχειρήσεις και στις συνέπειες τους σε παράπλευρες απώλειες, κυρίως στον άμαχο πληθυσμό.
Με άλλα λόγια, δε δικαιούσαι ηθικά να διακινδυνεύεις τις ζωές αμάχων για μηδαμινό ή ανύπαρκτο κέρδος.
Σε σχετικά ιστορικά άρθρα αναφέρεται ότι, λίγο αργότερα, το καλοκαίρι του 1944 (περίοδο που ουσιαστικά είχε ήδη κριθεί ο πόλεμος) δυο αντάρτες (Αθανασάκης και Ακουμιανάκης) «παγώνουν» όταν ακούν το τότε 23χρονο παλικαράκι, τον εγγλέζο Γουίλιαμ Μός, (που η αλήθεια είναι ότι "έβραζε" το αίμα του και "το λεγε" η καρδιά του), να τους ανακοινώνει μυστικά την πρόθεσή του να χτυπήσουν το γερμανικό επιτελείο στις Αρχάνες !
Ένα επιτελείο μετόπισθεν χωρίς σοβαρό έργο στην εξέλιξη των επιχειρήσεων και του πολέμου. Η κύρια αποστολή του την περίοδο αυτή ήταν ο έλεγχος της ήδη κατεχόμενης Κρήτης, ενώ παλιότερα είχε μια μικρής σημασίας συμβολή στην υποστήριξη και στη διοικητική μέριμνα των δυνάμεων του Ρόμελ στη βόρεια Αφρική, που κι εκεί πια όμως ο αγώνας είχε κριθεί.
Ένα δευτερεύον επιτελείο, που δεν ήταν τόσο σημαντικό στη λειτουργία του και που μπορούσε να αντικατασταθεί ολόκληρο μέσα σε λίγες μέρες (πιθανότατα όσος χρόνος χρειαζόταν να μεταφερθούν μερικοί αξιωματικοί από την Αθήνα) χωρίς καμία δυσλειτουργία στο έργο των μονάδων του.
Τα αποτελέσματα φυσικά σε αντίποινα (θανάτους αμάχων και ερημοποίηση κατοικημένων τόπων) θα ήταν καταστροφικά για την περιοχή των Αρχανών και του Ηρακλείου.
Προς τιμήν τους τα δυο αυτά παλικάρια φαίνεται ότι προσπάθησαν και απέτρεψαν με όποιο έμμεσο τρόπο μπόρεσαν το χωρίς λογική αυτό εγχείρημα.
Κάνει όμως εντύπωση και δημιουργεί ερωτήματα, σχετικά με τον σχεδιασμό, αλλά και τον έλεγχο και ποιος τον ασκούσε, στις επιχειρήσεις ανταρτοπολέμου στην Κρήτη την περίοδο αυτή.
Αλλά κυρίως η παρορμητική λογική των νεαρών Άγγλων κομάντος, που φαίνεται ότι από κάποια στιγμή και μετά αποφάσιζαν για το ποια ενέργεια θα λάμβανε χώρα στο νησί, χωρίς να δίδουν λόγο σε κανέναν για τις συνέπειες των ενεργειών τους.
Ίσως είναι δύσκολο σε κάποιον να πιστέψει ότι η όλη ενέργεια της απαγωγής, έγινε μόνο και μόνο για μια βρετανική βασιλική διάκριση!
Ισόβια μεν και με πολύ καλές μηνιαίες απολαβές δε. Ο τίτλος του σερ με το σχετικό μετάλλιο εξαιρέτων πράξεων.
Ο Αθανασάκης (που σύμφωνα με σχετικό ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ [παλιά ΥΕΝΕΔ], ήταν ο βασικός πληροφοριοδότης της επιχείρησης) δηλώνει ότι ενώ η ανταμοιβή απενεμήθη στον αρχηγό (Λη Φέρμορ), στον υπαρχηγό (Γουίλιαμ Μος) δεν δόθηκε.
Υπαινίσσεται δε ότι το έφερε βαρέως και επιχείρησε αργότερα, επιστρέφοντας στην Κρήτη, να επιτύχει την απονομή με κάτι πιο παράτολμο (χτύπημα στο επιτελείο στις Αρχάνες) !
Ευτυχώς όμως που η ιδέα αυτή έμεινε στην προσπάθεια.
Προφανώς η συγκεκριμένη ομάδα ανταρτών συμπεριφέρθηκε πιο «ώριμα», έχοντας και την πρόσφατη εμπειρία της απαγωγής.
Ένα επίσης σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από την αφήγηση Αθανασάκη, είναι ότι αφήνει να εννοηθεί ξεκάθαρα ότι η συμπεριφορά των βρετανών στην ομάδα των Κρητών ανταρτών όταν έφτασαν στην Βόρεια Αφρική δεν ήταν και η καλύτερη!
Ενώ δηλώνει ότι τον αρχηγό (Λη Φέρμορ) από την ημέρα που έφτασαν δεν τον ξανασυνάντησαν! Και παρότι ζήτησαν επίμονα να επιληφθεί της κατάστασης που αντιμετώπιζαν (τους είχαν στην ουσία έγκλειστους), η πλευρά των βρετανών δικαιολογήθηκε ότι ήταν βαριά άρρωστος!
Ο ίδιος ο Κράιπε, πλησιάζοντας τα 80 πια στο συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ, δηλώνει ότι η απαγωγή του ήταν εντελώς ανώφελη . . .
Με λίγα λόγια, το κέρδος ήταν ανύπαρκτο για όλες σχεδόν τις μάχιμες ενέργειες ανταρτοπολέμου που έγιναν στο νησί κατά τη διάρκεια της κατοχής, πλην της ανατίναξης του αεροδρομίου Ηρακλείου.
Προς τιμήν τους τα δυο αυτά παλικάρια φαίνεται ότι προσπάθησαν και απέτρεψαν με όποιο έμμεσο τρόπο μπόρεσαν το χωρίς λογική αυτό εγχείρημα.
Κάνει όμως εντύπωση και δημιουργεί ερωτήματα, σχετικά με τον σχεδιασμό, αλλά και τον έλεγχο και ποιος τον ασκούσε, στις επιχειρήσεις ανταρτοπολέμου στην Κρήτη την περίοδο αυτή.
Αλλά κυρίως η παρορμητική λογική των νεαρών Άγγλων κομάντος, που φαίνεται ότι από κάποια στιγμή και μετά αποφάσιζαν για το ποια ενέργεια θα λάμβανε χώρα στο νησί, χωρίς να δίδουν λόγο σε κανέναν για τις συνέπειες των ενεργειών τους.
Ίσως είναι δύσκολο σε κάποιον να πιστέψει ότι η όλη ενέργεια της απαγωγής, έγινε μόνο και μόνο για μια βρετανική βασιλική διάκριση!
Ισόβια μεν και με πολύ καλές μηνιαίες απολαβές δε. Ο τίτλος του σερ με το σχετικό μετάλλιο εξαιρέτων πράξεων.
Ο Αθανασάκης (που σύμφωνα με σχετικό ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ [παλιά ΥΕΝΕΔ], ήταν ο βασικός πληροφοριοδότης της επιχείρησης) δηλώνει ότι ενώ η ανταμοιβή απενεμήθη στον αρχηγό (Λη Φέρμορ), στον υπαρχηγό (Γουίλιαμ Μος) δεν δόθηκε.
Υπαινίσσεται δε ότι το έφερε βαρέως και επιχείρησε αργότερα, επιστρέφοντας στην Κρήτη, να επιτύχει την απονομή με κάτι πιο παράτολμο (χτύπημα στο επιτελείο στις Αρχάνες) !
Ευτυχώς όμως που η ιδέα αυτή έμεινε στην προσπάθεια.
Προφανώς η συγκεκριμένη ομάδα ανταρτών συμπεριφέρθηκε πιο «ώριμα», έχοντας και την πρόσφατη εμπειρία της απαγωγής.
Ένα επίσης σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από την αφήγηση Αθανασάκη, είναι ότι αφήνει να εννοηθεί ξεκάθαρα ότι η συμπεριφορά των βρετανών στην ομάδα των Κρητών ανταρτών όταν έφτασαν στην Βόρεια Αφρική δεν ήταν και η καλύτερη!
Ενώ δηλώνει ότι τον αρχηγό (Λη Φέρμορ) από την ημέρα που έφτασαν δεν τον ξανασυνάντησαν! Και παρότι ζήτησαν επίμονα να επιληφθεί της κατάστασης που αντιμετώπιζαν (τους είχαν στην ουσία έγκλειστους), η πλευρά των βρετανών δικαιολογήθηκε ότι ήταν βαριά άρρωστος!
Ο ίδιος ο Κράιπε, πλησιάζοντας τα 80 πια στο συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ, δηλώνει ότι η απαγωγή του ήταν εντελώς ανώφελη . . .
Με λίγα λόγια, το κέρδος ήταν ανύπαρκτο για όλες σχεδόν τις μάχιμες ενέργειες ανταρτοπολέμου που έγιναν στο νησί κατά τη διάρκεια της κατοχής, πλην της ανατίναξης του αεροδρομίου Ηρακλείου.
Η επιχείρηση αυτή στο αεροδρόμιο, είναι η μόνη που προκάλεσε σοβαρές δυσλειτουργίες και απώλειες σε κύριο υλικό στον εχθρό, την κατάλληλη χρονική στιγμή, έτσι ώστε έδωσε τακτικό ή ίσως και στρατηγικό πλεονέκτημα στις συμμαχικές δυνάμεις στο ευρύτερο Θέατρο Πολέμου της βόρειας Αφρικής.
Αυτή ίσως είναι και η μόνη ενέργεια που δικαιολογεί τις παράπλευρες απώλειες σε αντίποινα (όσο αυτό μπορεί να ειπωθεί έτσι απλά και ψυχρά, δεδομένου ότι η κάθε ανθρώπινη απώλεια είναι ανεκτίμητη).
Μια άλλη περίπτωση που δεν είναι γνωστή και διαδραματίστηκε την ίδια ακριβώς περίοδο με την ιστορία του αεροδρομίου του Ηρακλείου, είναι η αποστολή ομάδας καταστροφής και στο αεροδρόμιο του Τυμπακίου, στα πλαίσια της ίδιας επιχείρησης ALBUMEN, η οποία διατάχθηκε από το συμμαχικό σταρτηγείο και αφορούσε στην ταυτόχρονη επιδρομή με ειδικά εκπαιδευμένες ομάδες σε υπο γερμανικό έλεγχο αεροδρόμια της Κρήτης (Ηράκλειο, Μάλεμε, Τυμπάκι και Καστέλι), αλλά και της Βόρειας Αφρικής (Βεγγάζη, Ντέρνα και Μπάρτσε στη Λιβύη).
 |
| Ο φάκελος του σχεδίου«ALBUMEN» και η αναφορά του υπολοχαγού Rowe, διοικητή της νο.10 ομάδας (Τυμπακίου), μετά την επιστροφή του. (Παρόμοιο Επιτελικό Σχέδιο για την απαγωγή Κράιπε ΔΕΝ υπάρχει!) Χωρίς σχέδια επιτελείων και τήρηση αρχείων, συνήθως γίνονται οι λεγόμενες dirty works (βρομοδουλειές). |
Η Μεσαρά πράγματι γλύτωσε από καθαρή τύχη από ένα νέο και μεγαλύτερο ολοκαύτωμα που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν.
Τα γύρω χωριά στο αεροδρόμιο (μια και το Τυμπάκι ήταν ήδη ισοπεδωμένο και εγκαταλελειμμένο) κινδύνευσαν το καλοκαίρι του 1942 από θανάσιμα αντίποινα, αν η ομάδα κομάντος [Special Boat Squadron (SBS)] που στάλθηκε εκεί για να καταστρέψει ότι έβρισκε από αεροπλάνα και υλικό, δεν ανέφερε στο συμμαχικό στρατηγείο ότι το αεροδρόμιο είχε εγκαταλειφθεί και έτσι διέφυγε άπραχτη.
Το αεροδρόμιο πράγματι είχε εκκενωθεί λίγες ημέρες νωρίτερα, λόγω των σοβαρών αεροπορικών βομβαρδισμών που είχε υποστεί.
Επανερχόμενοι στην αρχική αιτία του άρθρου, βλέπουμε ότι ο Κράιπε οδηγήθηκε στην Αγγλία και από εκεί στον Καναδά, όπου παρέμεινε έγκλειστος σε στρατόπεδο αιχμαλώτων κοντά στα Βραχώδη Όρη μέχρι το 1947, οπότε και αφέθηκε ελεύθερος...
Ενώ τα όποια ψυχολογικά αποτελέσματα που υποτίθεται θα ήταν σοβαρά, δεν φαίνονται να έχουν εμφανή επίδραση ούτε στην ντόπια γερμανική "μηχανή".
Στη φωτογραφία ο (σερ) Πάτρικ Λη Φέρμορ τσουγκρίζει το ποτήρι του με τον Χάινριχ Κράιπε στην Αθήνα του 1972, όπου συναντήθηκαν για τις ανάγκες τηλεοπτικής εκπομπής.
Ο στρατηγός, που απελευθερώθηκε από την αιχμαλωσία το 1947, πέθανε στη Γερμανία στις 14 Ιουνίου του 1976, σε ηλικία 81 ετών.
Τα χωριά όμως που κάηκαν και κανονιοβολήθηκαν και κυρίως οι αθώες ψυχές των αμάχων που εκτελέστηκαν και οι οικογένειες που ξεκληρίστηκαν και ορφάνεψαν θα ζητούν πάντα να μάθουν ποιος ήταν ο σοβαρός λόγος της καταστροφής τους . . .
Όπως και η καθημερνή αγωνία των άμαχων κατοίκων της κατεχόμενη Κρήτης, που περίμεναν μέρα με τη μέρα την δική τους σειρά να υποστούν την αιμοσταγή γερμανική θηριωδία των αντιποίνων, μετά από άσκοπες ενέργειες νεαρών συμμάχων, που ένα διεθνές δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων ίσως τις χαρακτήριζε ισάξιες των γερμανών κατακτητών, ως εγκλήματα πολέμου, εξαιτίας της χωρίς σοβαρό λόγο έκθεσης σε θανάσιμο κίνδυνο του άμαχου πληθυσμού . . .
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΜΝΗΜΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΗΡΩΙΚΟ ΑΜΑΧΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΘΥΜΑ ΤΗΣ ΑΠΑΓΩΓΗΣ
«Διότι παρείχαν καταφύγιον εις Άγγλους αξιωματικούς και ήτο ο τόπος διαβάσεως δια Βρετανούς άνδρας των κομάντο»
Αυτό έγραφαν οι διαταγές που είχαν στα χέρια τους τα γερμανικά στρατεύματα που έκαναν τις εκκαθαρίσεις, τις ισοπεδώσεις και τις δολοφονικές εκτελέσεις αμάχων.
- 3 Μαΐου ’44, ισοπεδώνονται οι Καμάρες (28 εκτελεσθέντες) , το Μαγαρικάρι (47 νεκροί), η Λοχριά (22 νεκροί) και τα Βορίζια.
- 5 Μαΐου ’44, καταστρέφονται τα Σακτούρια, και μεταφέρονται οι κάτοικοι στις φυλακές Αγιάς
Τα χωριά όμως που κάηκαν και κανονιοβολήθηκαν και κυρίως οι αθώες ψυχές των αμάχων που εκτελέστηκαν και οι οικογένειες που ξεκληρίστηκαν και ορφάνεψαν θα ζητούν πάντα να μάθουν ποιος ήταν ο σοβαρός λόγος της καταστροφής τους . . .
Όπως και η καθημερνή αγωνία των άμαχων κατοίκων της κατεχόμενη Κρήτης, που περίμεναν μέρα με τη μέρα την δική τους σειρά να υποστούν την αιμοσταγή γερμανική θηριωδία των αντιποίνων, μετά από άσκοπες ενέργειες νεαρών συμμάχων, που ένα διεθνές δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων ίσως τις χαρακτήριζε ισάξιες των γερμανών κατακτητών, ως εγκλήματα πολέμου, εξαιτίας της χωρίς σοβαρό λόγο έκθεσης σε θανάσιμο κίνδυνο του άμαχου πληθυσμού . . .
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΜΝΗΜΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΗΡΩΙΚΟ ΑΜΑΧΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΘΥΜΑ ΤΗΣ ΑΠΑΓΩΓΗΣ
 |
| Μνημείο στο χωριό Καμάρες |
- 3 Μαΐου ’44, ισοπεδώνονται οι Καμάρες (28 εκτελεσθέντες) , το Μαγαρικάρι (47 νεκροί), η Λοχριά (22 νεκροί) και τα Βορίζια.
- 5 Μαΐου ’44, καταστρέφονται τα Σακτούρια, και μεταφέρονται οι κάτοικοι στις φυλακές Αγιάς
- Στο Γερακάρι γίνεται εκτέλεση 42 ανδρών.
- Στο Καρδάκι εκτελούν 20, στις Βρύσες Αμαρίου 30, στο Άνω Μέρος 38 . . . .
 |
| Ένα από τα μνημεία σε χωριό της περιοχής Αμαρίου |
Η συντακτική ομάδα phestos
.JPG)
